Artykuły

Rynny nieustannie narażone są na działanie destrukcyjnych czynników zewnętrznych. Nic więc dziwnego, że ulegają zniszczeniu. Oczywiście, jeśli uszkodzony jest niewielki fragment systemu rynnowego, to wystarczy naprawić szkodę. Jednak gdy mamy do czynienia z licznymi ogniskami korozji, rynny są popękane, odkształcone czy źle dobrane, lepiej zastąpić je nowymi. Na wymianę orynnowania warto się także zdecydować, przeprowadzając remont dachu czy elewacji – stare, mało już estetyczne rynny i rury spustowe nie będą pasowały do odświeżonego domu. Co wziąć pod uwagę wybierając nowy system rynnowy?

PLASTIK CZY METAL?

O trwałości orynnowania decyduje przede wszystkim materiał wykorzystany do jego produkcji. Zazwyczaj inwestorzy stawiają na rynny z PVC lub stali ocynkowanej powlekanej bądź lakierowanej. Rynny plastikowe są odporne na działanie czynników atmosferycznych i uszkodzenia mechaniczne (np. zarysowania czy uderzenia), a ich cena nie jest wygórowana. Co ważne, nie wymagają żadnych zabiegów pielęgnacyjnych. Ponadto oferowane są w różnych wariantach kolorystycznych. Jednak poniżej 10oC PVC staje się kruche i może pęknąć wskutek uderzenia. Producenci na rynny plastikowe zazwyczaj udzielają 10-15-letniej gwarancji. Tyle samo lat powinny przetrwać w dobrym stanie rynny z blachy ocynkowanej powlekanej lub lakierowanej, chociaż niektórzy producenci kuszą nawet 35-letnią gwarancją. Orynnowanie to jest odporne na korozję i uszkodzenia mechaniczne, sprawdzi się w przypadku dachów silnie nasłonecznionych, ponieważ tylko nieznacznie się rozszerza. Nie będziemy mieli również problemu z doborem koloru, jednak musimy liczyć się z większych wydatkiem niż w przypadku rynien plastikowych. Jeśli zależy nam na większej trwałości, warto postawić na orynnowanie aluminiowe lub z blachy cynkowo-tytanowej – wytrzymują w dobrym stanie ok. 80-100 lat. Natomiast najtrwalsze – i najdroższe – są rury z miedzi. Mogą przetrwać na dachu nawet 300 lat. Pamiętajmy jednak, że naturalna miedź z czasem pokrywa się patyną i zmienia odcień na zielonkawy. Uwaga! Miedzianego orynnowania nie można montować na dachach pokrytych blachą stalową lub aluminiową – zetknięcie tych materiałów może powodować wystąpienie zjawiska elektrokorozji.

PÓŁOKRĄGŁE CZY KWADRATOWE?

Tradycyjnie rynny mają przekrój półkolisty. Jednak nowoczesna architektura stawia na prostotę, czego konsekwencją są kwadratowe rynny. To, na jakie się zdecydujemy, zależy od wielu czynników – w tym również powierzchni dachu. O ile rynny kwadratowe sprawdzą się w przypadku o małej i średniej powierzchni, z których najskuteczniej odprowadzają wodę, to w przypadku dużych połaci mogą okazać się niewystarczającym rozwiązaniem. Wybierając system rynnowy, należy pamiętać, że jego głównym zadaniem  jest skuteczne odprowadzenie wody z dachu. Dlatego, żeby uniknąć problemów podczas eksploatacji, trzeba właściwie dobrać średnice rur i rynien spustowych. Jest to o wiele ważniejsze niż sam kształt rynien. Rynny półokrągłe sprawdzą się w każdym budynku – zarówno domu jednorodzinnym (również z dachem wielospadowym), jak i obiekcie przemysłowym, a także do odprowadzania wody z garaży czy altan ogrodowych. Z kolei pewnym ograniczeniem dla zastosowania rynien kwadratowych jest fakt, że w odróżnieniu od rynien półokrągłych nie mają łączników regulowanych. Z tego powodu można je osadzać tylko na liniach prostych, co w pewnych przypadkach eliminuje możliwość ich zastosowania. Kształt rynien nie ma też wpływu na wytrzymałość orynnowania. Decyduje o tym materiał, z jakiego zostały wykonane, właściwa konserwacja oraz regularne czyszczenie rynien i rur spustowych, a także prawidłowy, szczelny montaż. Chociaż osadzone na hakach rynny okrągłe mogą okazać się bardziej podatne na zerwanie w przypadku silnych wiatrów. Rynny kwadratowe, w których stosuje się dodatkowe wzmocnienia specjalną maskownicą, w takiej sytuacji mogą być bardziej odporne. Warto podkreślić, że rynny kwadratowe doskonale pasują do nowoczesnej, modernistycznej architektury.

HARMONIA CZY KONTRAST

Najczęściej orynnowanie dobierane jest do koloru pokrycia dachowego. Jest to bezpieczne rozwiązanie, nierzucające się w oczy. Niektórzy dopasowują rynny także do innych elementów domu, np. podbitki dachowej, kominów, parapetów, balustrad, cokołów czy stolarki okiennej i drzwiowej. Takie zestawienie kolorystyki sprawia, że dom jest stonowany i elegancki. Jednak nie wszyscy lubią podporządkowanie jednej barwie i stawiają na mniej oczywiste rozwiązania. Dobrym przykładem jest zastosowanie ciemnoczerwonych, białych lub klasycznych miedzianych rynien i rur spustowych do czarnego dachu – intensywne zestawienie najlepiej sprawdzi się na tle białej elewacji. Interesująco wyglądają szare mury i dach z białymi lub miedzianymi rynnami. Pamiętajmy, że wybierając kolor rynien, należy kierować się własnym gustem.

RYNNY NA WYMIAR

Kluczowe znaczenie dla doboru rynien ma wielkość połaci, a dokładniej efektywna powierzchnia dachu, czyli taka, jaką docelowo trzeba odwodnić. Im większy jest kąt nachylenia połaci, tym większa jest efektywna powierzchnia dachu. Najłatwiej dobrać rynny do dachów stromych dwuspadowych, które mają niewielki stopień skomplikowania. O wiele trudniejszym zadaniem jest dobranie i ułożenie systemu rynnowego na złożonych konstrukcjach. Konieczne jest wówczas zastosowanie większej ilości elementów i ich profesjonalny montaż. Producenci orynnowania na swoich stronach internetowych zamieszczają tabele, które pozwalają  dobrać system orynnowania do efektywnej powierzchni dachu. W sieci dostępne są też specjalne kalkulatory, które pomagają w obliczeniach oraz ułatwiają rozmieszczenie rur spustowych i odpływów. Takie rozwiązanie, bardzo intuicyjne i dające pogląd na koszty inwestycji jest bardzo praktyczne, warto jednak zweryfikować uzyskane w ten sposób informacje z pracownikiem firmy, od której kupujemy rynny, a także z kierownikiem budowy.

CZY WYMIENIAĆ STARE RYNNY?

Problemy ze starym orynnowaniem nie są rzadkością, szczególnie gdy było ono wykonane z PVC lub stali ocynkowanej lub powlekanej niezbyt trwałymi powłokami malarskimi. Przed laty tworzywa sztuczne nie były tak dobre jakościowo jak teraz, w wyniku czego kilkudziesięcioletnie rynny z PVC często pękają, mają pokruszone krawędzie lub uległy przebarwieniu. Nieestetycznie wyglądają też rynny stalowe, gdyż powłoki malarskie również nie były zbyt trwałe. Możemy je pomalować, ale po kilku latach farba i tak prawdopodobnie będzie odchodziła z nich płatami. Z kolei ocynk z upływem czasu bardzo ciemnieje, w niesprzyjających dla niego warunkach może ulec wręcz sczernieniu i nawet jeśli system jest w dobrym stanie, to niestety nie wygląda zbyt estetycznie. Inna kwestia to kształt poszczególnych elementów orynnowania. Do starych rynien trudno dopasować obecnie oferowane elementy. Możemy oczywiście zatrudnić blacharza, który odpowiednio dotnie lub dognie blachę i dopasuje nowe fragmenty, ale taka usługa sporo kosztuje i może okazać się nieopłacalna. Czasami łatwiej jest wymienić pojedynczy ciąg orynnowania, np. na jednej połaci. Natomiast w przypadku rur spustowych należy dobrać zamienniki o tym samym przekroju – zwróćmy uwagę na to, w jaki sposób są połączone.

UWAGA NA BŁĘDY

Wydawać by się mogło, że skoro oferowane są gotowe systemy rynnowe, to nie ma możliwości popełnienia błędów podczas ich montowania. Niestety, nadal większość uszkodzeń orynnowania wynika z niepoprawnie przeprowadzonego montażu. W przypadku rynien plastikowych o ich trwałości decyduje w dużej mierze staranność odmierzenia poszczególnych elementów – niepoprawnie wymierzone będą naprężać się (szczególnie na skutek zmian temperatury), pękać i wypadać z haków. System odwodnienia dachu nie posłuży również zbyt długo, gdy haki (rynajzy) zostaną źle ustawione, tj. nie znajdują się w linii prostej lub pod odpowiednim kątem. Do odkształceń i pęknięć rynien dochodzi również, gdy obejmy rur spustowych są zbyt luźne. Wymienione błędy montażowe – niby mało znaczące – decydują o sprawności orynnowania. Dlatego najlepiej eliminować

je od razu.